Novidades do 1º Trimestre e Recomendacións en formato electrónico

Como é habitual xa -haberá que ir cambiando, porque o habitual é moi aburrido- en cada trimestre facemos unha lista con todos os títulos novos que temos adquirido últimamente, e engadimos algunha pequena información máis. Este primeiro trimestre do curso non se caracterizou por unha afluencia masiva de libros novos para a nosa biblioteca. Si que chegaron algúns moi recomendables, como os atlas de anatomía e de microbioloxía: son, con diferencia, o mellor de todo este trimestre.Pola contra, temos moitísimos -cando digo "moitísimos" hai que me crer- libros en formato electrónico. Así que fixen tres pequenas listaxes con algunhas recomendacións para ler en vacacións. A primeira consta de narrativa de diversos autores no xénero máis solicitado nesta biblioteca: novela de intriga, suspense, misterio, policial ... Son publicacións recentes, algunhas de moda, todas de calidade. A segunda son libros de Ciencia Ficción (xa vos avisara cando a estrea de "El juego de Ender"); algúns son auténticos clásicos. A terceira lista contén unha mestura de autores e xéneros baixo a epígrafe "Narrativa de entretenimiento": novela histórica -pero da que é un gusto ler-, novela romántica, social...

Las obras completas de Anton Chéjov

Dicen los críticos literarios que si el alma fuera un reloj, Chéjov sería el relojero: tal es su maestría para contar lo que ocurre dentro de nuestros engranajes. La editorial "Páginas de Espuma", con edición de Paul Viejo, ha acometido la titánica tarea de publicar en cuatro volúmenes, de unas 1200 páginas cada uno, sus cuentos completos. El primero está próximo a llegar a las librerías. Reúne 240 piezas de su primera época. El joven Chéjov de este primer volumen de sus obras completas anuncia al que será después: el relojero que con tanta precisión conoce los engranajes que marcan con inevitable exactitud el paso de nuestro tiempo hacia la muerte.

Jaume Plensa

Pero se non sei quen é Jaume Plensa¡ Non me volvo cuestionar sobre as inquietudes artísticas no século XXI. Premio Nacional das Artes Plásticas 2012, Premio Nacional de Arte Gráfica 2013 e acaba de recibir hoxe mesmo o Premio Velázquez 2013. Para expiar o meu descoñecemento dos nosos artistas internacionais, coa mellor vontade, deixo aquí unha mostra da obra deste escultor. Trátase dunha enorme escultura -de nome Awilda- realizada en merengue e colocada nunha famosísima praia de Brasil.

Majid Majidi: "O Canto dos Pardais"

"O Canto dos Pardais", do director Majid Majidi, é unha das raras -por infrecuentes- películas afastadas das redes comerciais típicas e tópicas que comúnmente chegan a nós.Trátase duuha belísima historia de amor: o que sinte un pai polos seus fillos e, moi especialmente, pola súa filla maior, que é xorda. Desvívese o home por conseguir un carísimo audífono para que a súa filla poida facer os exames na escola. En Irán. Estamos en Irán. En todas partes existen homes maltratadores e homes bentratadores. Conmove a dor deste pai pola súa nena. Proxectamos nestes días a película para que os alumnos vexan o outro punto de vista do amor: o bo.

Un corto de Chus Gutiérrez

Non llega a dous minutos a duración de "Sin pensarlo dos veces", un corto do ano 2009 que presenta a dous adolescentes namorados?. Non. En ningún diccionario do mundo -nin cando se tratase dun diccionario enciclopédico- chamarían así á relación malsán de posesión e sometimento que hai entre eles. Acabamos de proxectalo nas aulas do primeiro ciclo de ESO. Os protagonistas son unha moza e un mozo como tantos que hai neste instituto; dalgún xeito, os rapaces do centro débense ver reflectidos neles. Supoño que é a maneira de que lles impresionara tanto. O Día contra a Violencia de Xénero está moi preto e imos velo con prespectivas diversas.

Aniversario de A la recherche du temps perdu

Hoxe, 14 de novembro, cúmplense cen anos da publicación do primeiro tomo desta magna obra. Despóis de que o manuscrito fora rechazado pola editorial Gallimard (Proust nunca llo había perdoar a Jean Schlumberger e a André Gide), o autor pagou do seu peto a publicación de Du côté de chez Swann. Se hoxe chegara Proust a presentarlle a súa obra a calquera editorial, ¿habíana aceptar? Non estou moi segura. A verdade é que paréceme que non. Nihil sub sole...

Ler ciencia na escola

Imos comenzar o antes posible. Xa temos dous autores escollidos: Jean Echenoz e Oliver Sacks. Os dous autores están na nosa biblioteca en formato electrónico e queremos ler algo deles cos nosos alumnos máis novos. De Jean Echenoz leremos "Lóstregos", que trata sobre o famoso Nikola Tesla, inventor, mecánico, enxeñeiro electricista e físico de orixe serbia. É coñecido, sobre todo, polas súas numerosas e revolucionarias invencións no campo do electromagnetismo. Tamén contribuíu en diferente medida ao desenvolvemento da robótica, o control remoto, o radar, as ciencias da computación, a balística, a física nuclear e a física teórica. O que máis chama a atención nel é que debeu ser unha alma grande, ao lado de xentes mezquiñas como Thomas Alva Edison. Do segundo autor -Oliver Sacks- queremos ler "O Tío Tunsteno", relato autobiográfico no que conta a súa accidentada infancia (os experimentos de química teñen os seus riscos).

El juego de Ender

Casi treinta años ha tardado Hollywood en aceptar el reto que supone llevar a la pantalla "El juego de Ender", el clásico de ciencia ficción escrito por Orson Scott Card. Y resuelve ahora el envite con una efectista superproducción protagonizada por Harrison Ford, Ben Kinsley y un muchacho llamado Asa Butterfield. Gavin Hood dirige esta película de más de cien millones de dólares para trasladarnos a un futuro en el que la humanidad se enfrenta a su aniquilación a manos de los "insectores", una especie extraterrestre más avanzada. En nuestra biblioteca contamos con las obras completas de Orson Scott Card en formato electrónico. Lo que he leído en el libro no concuerda grandemente con lo que he leído sobre la película, pero habrá que verla sin prejuicios y después juzgar.

Novos tempos, novos formatos

A nosa biblioteca ven de adquirir lectores electrónicos para que os usuarios teñan novas formas de achegarse á lectura. Cos dispositivos de lectura estarán a disposición de todos dezaoito mil trescentos títulos en formato electrónico, entre libros de consulta e de literatura. É un número considerable de títulos, máis dos que na actualidade contén toda a biblioteca, incluíndo libros en formato papel e materiais audiovisuais. Levará algún tempo catalogalos adecuadamente para que se incorporen ao Proxecto Meiga, como ocorre con todo tipo de fondos que entran nas bibliotecas escolares. Polo de agora só se poderán consultar os títulos na listaxe que figura na páxina de Novidades da nosa biblioteca.

Um filme falado

Unha  profesora de historia en viaxe de cruceiro polo Mediterráneo segue a trama da civilización, vista como utopía do mundo actual. A linguaxe criadora de civilización, a contradición  de ser portugués – o mais universalista dos europeos, o único que non fala a propia lingua fora do seu país – ilustran a realidade da  Unión Europea. A proxección deste filme do director portugués Manoel de Oliveira vainos servir ao longo do 3º trimestre para ilustrar o tema de Europa.  As protagonistas –nai e filla- parten de Lisboa, recorren  o Mediterráneo e detéñense en Marsella primeiro, logo en Nápoles, en Atenas, en Istambul e en Alexandría. Uns poucos poemas de autores emblemáticos de cada un destes lugares -Portugal, Francia, Italia, Grecia- dan unha pequena idea da riqueza que teñen as literaturas destes países. E da sonoridade das conversas no filme. Hai que escoitalo en versión orixinal.

Exposición sobre o Día de Europa

O mes de maio volvémonos moi cosmopolitas. Dedícámolo á conmemoración do día no que comenzou o proceso unificador -e, ao mesmo tempo, pacificador- de Europa. Desde o ano 1950 está en marcha tan loable propósito e, para celebralo, fixemos unha pequena exposición polos corredores do centro explicando a efeméride, unha exposición "interactiva": os alumnos tiñan que contribuir poñendo orden nos mapas (unha cuestión de cinchetas). Ademais, vimos Um filme falado, do director portugués Manoel de Oliveira, en versión orixinal, lemos textos de varios autores europeos e mesmo aprendemos a cantar un pouquiño en idiomas.

El Don apacible

Se ha comentado más de una vez que no hay mejor manual de historia para comprender la Guerra Civil entre los rusos blancos, restos del imperio zarista que soñaban con una restauración del trono, y el Ejercito Rojo que comandaba León Trotski, que este libro.  Mijaíl Shólojov fue miembro importante del Partido Comunista. No obstante, el relato del premio Nobel no presenta un fuerte sesgo, sino más bien una crudeza extrema en sus descripciones de los combates y de las relaciones entre los personajes del libro. O de los libros, ya que fue publicado originalmente en cuatro tomos a lo largo de doce años. La versión que tenemos en nuestra biblioteca es en dos tomos y ocupa unas 1600 páginas. El Don apacible no es solamente un gigantesco mural descriptivo de los acontecimientos que sacudieron la estepa rusa entre los años catorce y veinte del siglo pasado, sino también una estudiada combinación de elementos formales y estéticos, que, en conjunto, componen una auténtica epopeya del héroe moderno, agitado por las dudas y las pasiones. Epopeya y alegato contra el absurdo de la guerra. Es también la exaltación de un topos muy concreto: las tierras del Don, el río convertido en impasible testigo de las leves vidas de los hombres que da cohesión a la obra. En más de una ocasión ha sido comparada con Guerra y Paz. La universalidad de la obra no viene dada, desde luego, por el marco de la acción: es el espíritu de rebeldía y el intento de dar sentido a las acciones humanas lo que otorga al protagonista -Grígori Mélejov- un puesto junto a Alonso Quijano en el Panteón literario. Del espíritu de Grígori muy bien podrían haber nacido estas palabras: "La libertad, Sancho, es uno de los más preciosos dones que a los hombres dieron los cielos; con ella no pueden igualarse los tesoros que encierra la tierra ni el mar encubre; por la libertad así como por la honra se puede y debe aventurar la vida".

José Manuel Caballero Bonald

"Si es cierto, como opinaba Aristóteles, que la historia cuenta lo que sucedió y la poesía lo que debía suceder, habrá que aceptar que la poesía puede efectivamente corregir las erratas de la historia y que esa credulidad nos inmuniza contra la decepción", ha señalado el Premio Cervantes 2012. Tiene 86 años. Es poeta en la era de la informática, cita a Aristóteles en la aldea en la que internet ha convertido al mundo.

La biografía literaria del escritor depende tanto de los libros que ha escrito como de los que ha leído, según indica: "Todos ellos constituyen como una especie de espejo múltiple donde me veo frecuentemente reflejado, y en todos ellos se alojan no pocos de mis descubrimientos de la vida precisamente porque también en esos libros descubrí otras vidas, experimenté la sensación de que algo había allí que me ofrecía la posibilidad de compartir un mundo ignorado y excitante". Sus palabras restituyen las bibliotecas al podium del honor. También las modestas bibliotecas de escuela en las que trabajamos.

Hayao Miyazaki

 

Hayao Miyazaki é o autor de El viaje de Chihiro e un dos  grandes directores que ten dado ao mundo  o cine xaponés, un creador á  altura  doutros ilustres realizadores daquel país como Akira Kurosawa, Yasujiro Ozu ou, máis recentemente, Hirokazu Kore-eda. A diferenza  é que, mentres eles tres elaboran as súas  historias con personaxes  de carne e oso, Miyazaki debúxaos y  anímaos;  dálles color y envólveos  nun mundo cheo de alegorías e fantasía. Froito da súa desbordante imaxinación naceu  El viaje de Chihiro, que conseguiu o Oso de Oro no Festival de Cine de Berlín  do 2002 e o Óscar á mellor  película de animación un ano despois. Unha obra mestra no só do anime, senón do  sétimo arte en xeral.Con solo 22 años, en 1963 empezou a traballar en Toei Animation, naquela época o estudio más importante da animación xaponesa, o anime. Alí fixo de animador, guionista, realizador e produtor. Pero aspiraba a outro cine: a historias máis persoais e sutís que foran capaces de divertir tanto a pais como a fillos. En 1985 fundou, xunto ao seu amigo Isao Takahata, os estudios Ghibli. Durante todo este tempo, Miyazaki  mantivo nas súas longametraxes o estilo visual que asimilou na factoría Toei, do que naceron series tan coñecidas coma  Heidi e Marco, pero foi innovando sempre no apartado narrativo. As súas películas falan de pacifismo e ecoloxía, teñen lirismo e encanto, están inundadas dun intenso color y case sempre están protagonizadas por nenos e nenas.Fronte ao uso de técnicas dixitais que agora empregan  case todos os estudios de animación do mundo, Ghibli segue a  traballar de xeito tradicional, debuxando sobre o papel a maior parte das películas, un sistema laborioso e moi caro que permite alumar verdadeiras obras de arte.

Vittorio Giardino

Vacacións fatais é o título dunha serie de contos gráficos publicados polo autor boloñés Vittorio Giardino. Vittorio Giardino, un dos grandes autores de novela gráfica europeo, ofrécenos un volume de historias curtas nas que o fío condutor son as vacacións dos seus protagonistas. Coa ironía e a sutileza gráfica que o caracterizan, Giardino narra catro viaxes de soño entre medos, rebelións y remordementos."As vacacións son una época do ano na que desexamos que os soños se fagan realidade, pero, ás veces, os nosos propios soños poden sorprendernos e deixar ao descuberto o verdadeiro xogo das aparencias, os disimulos e as mentiras”. 

Lembrando a Constantino Cavafis

Este é un ano de conmemoracións literarias. A conmovedora figura do poeta alexandrino é recordada neste ano no que se cumpren 150 anos do seu nacemento e 80 da súa morte. Poeta grego nacido en Alexandría (Exipto), onde viviu a maior parte da súa vida, foi unha figura fundamental da literatura grega do século XX. Era tan crítico coa súa persoa que publicou moi pouco en vida. Polémico e iconoclasta, rexeitaba os valores tradicionais do cristianismo, a ética heterosexual,o nacionalismo e o patriotismo.  Os versos de Constantino Cavafis, solemnes e tráxicos,mesturan a historia da Grecia antiga, o helenismo e a época bizantina con asuntos contemporáneos, como ocorre en dous dos seus poemas máis coñecidos, 'El dios abandona a Antonio' e 'Itaca', escritos en 1911. A obra de Cavafis empezou a coñecerse fora de Grecia a través de autores británicos de grande sona, primeiro,  E. M. Forster (1923); despois, coa publicación de "El Cuarteto de Alejandría", de Lawrence Durrell (1957-1960). A súa influencia foi importante non só nos mozos gregos, senón tamén en escritores estranxeiros. A súa obra foi publicada en toda Europa. Pódense ler algúns poemas aquí:Constantino Petrou Cavafis.

Década de Acción para a Seguridade Vial

A ONU dedica o decenio 2011-2020 á Seguridade Vial. Nós dedicámoslle unha pequena exposición no centro e unha actividade que xiraba en torno a un atasco literario: A autoestrada do Sur, de Julio Cortázar. Sobre a lectura compartida deste relato, fixemos unha representación dun fermoso atasco, atasco civilizado -eso sí- tal coma o que conta o autor do relato. Para documentarnos sobre cómo non debería ser un atasco proxectamos Roma, de Federico Fellini. Por certo, maxistral.

Contos completos, de Guy de Maupassant

Conta a nosa biblioteca desde hai un tempo cun novo monumento literario: unha edición, en dous tomos, dos contos completos de Guy de Maupassant, o xenial escritor que tanto influira en outros moitos autores como Anton Chéjov ou Leopoldo Alas, o que o converte nun decisivo antecedente directo do conto moderno. Bel Ami, Mademoiselle Fifi, Bola de sebo, A Pensión Tellier e O Horla poden ser considerados os seus contos mais significativos. A traducción ao castelán é de Mauro Armiño, quen é Premio Nacional de Traducción e o máis reputado especialista na obra de Maupassant.

 Nesta dirección pódense ler algúns moi interesantes traducidos ao galego por Isabel Soto http://tradutoresgalegos.com/pdf/ContosMaupa.pdf.

Exposición sobre o Día da Paz

Dúas ducias de carteis pequeniños nos que se podía ler "paz" traducido a moitos idiomas: ese era o recibimento que se lle facía no noso centro ao Día da Paz. Falamos de Gandhi, de Tolstoi (que foi o seu mentor no tema da proxección política da paz, ou, por mellor decir, da non violencia), de convivencia -e a primeira convivencia comenza na casa; a segunda, no noso centro, onde estudamos e traballamos cada día xuntos. Vimos unha película -desta vez foi Primavera, verán, outono, inverno, que tamén dirixiu o surcoreano Kim Ki-duk, ao igual que a película que viramos no primeiro trimestre. Tamén estivemos a ler algúns textos a propósito nas aulas, proxectándoos na pantaia desde o ordenador. Así, de paso, protexemos a ecoloxía ao non gastarmos papel sen necesidade.

Tolstoi, o mestre de Gandhi

Coincidindo co  centenario da súa  morte,  publicarase o ensaio do escritor ruso que marcou o  pensamento político do revolucionario indio. A edición incluía a correspondencia mantida entre ambos, na que o autor de Guerra y paz o instrúe na doutrina da non violencia. Mañán cúmplense anos da morte de Gandhi.

"Requirir que cese toda aplicación obrigatoria de impostos, así como a abolición de todas as institucións legais e  da  policía e, sobre todo, das institucións militares". Esas eran algunhas das receitas do escritor ruso, pero no só  para un país concreto, senón  para todo o mundo. Tolstoi arremeteu no libro contra a Igrexa, por conciliar violencia e relixión, e o Estado, que só sirve para oprimir á poboación en beneficio de uns poucos. "Nin a banda de malfeitores máis desapiadada é tan terrible como unha organización estatal", escribiu  sen disimulos. Influído polo ensaio de Henry David Thoreau La desobediencia civil, plasmou tamén a súa particular visión sobre a doutrina da non violencia, converténdose en una mestura de filósofo anarcopacifista e ideólogo cristián libertario. "O auténtico cristianismo, a doutrina da resignación, do perdón ás ofensas e ol amor e o Estado con toda a súa pompa, a súa  violencia, as súas  execucións e a súas  guerras son dous conceptos irreconciliables”, escribiu o novelista ruso.

A lectura do libro abriu o pensamento de Gandhi. A correspondencia entre ambos iniciouse o 10 de novembro de 1901. Gandhi escríbelle desde Londres para falarlle sobre a loita dos indios na provincia sudafricana de Transvaal, onde xa se estaba cociñando o experimento sudafricano coñecido posteriormente como “Apartheid”. "A lei do amor deixa de ser válida si se defende pola forza".Gandhi pediulle a Tolstoi que utilizara "a súa su influencia" para popularizar o  movemento de resistencia. "De ter éxito no só sería un triunfo da relixión, o amor y a verdade sobre a irrelixión,o odio y a falsidade, senón que moi probablemente serviría como exemplo para os millóns de seres que viven na India, o para xentes noutras partes do mundo que puidesen estar oprimidas, e que certamente significaría un avance de cara a acabar coa violencia, polo menos na India”, escribe Gandhi sobre unha loita sen cuartel que desafiaba abertamente as leis racistas con actos de desobediencia pacífica reprimidos brutalmente polas autoridades coloniais británicas.  "A súa lectura arreloume. Marcoume para sempre", admitiu Gandhi.

Homenaje a Stefan Zweig

La editorial Acantilado acaba de publicar todas las novelas de Stefan Zweig en un gran volumen de 1500 páginas. El explorador de las pasiones ha ido tomando un lugar de privilegio en el imaginario de diversas generaciones de lectores. Sus novelas, en las que hace muestra de una especial elegancia de estilo, así como de una singular pericia y delicadeza en la descripción de los sentimientos, nos seducen desde las primeras líneas, motivo por el cual han sido enormemente populares. En este volumen se recogen todas ellas, tanto las más extensas como las nouvelles que le dieron gran fama, y que siguen fascinando a sus lectores con la fuerza del primer día.

El volumen contiene: Ardiente secreto, Carta de una desconocida, Los ojos del hermano eterno, Veinticuatro horas en la vida de una mujer, El candelabro enterrado, La impaciencia del corazón, Novela de ajedrez, La embriaguez de la metamorfosis; y las inéditas en Acantilado Miedo, Confusión de sentimientos y Clarissa.
 

Después de leer Veinticuatro horas en la vida de una mujer se constata -con profundo asombro- que han existido hombres en el mundo observadores, conocedores y respetuosos de la mente de una mujer. Demasiado exquisito para estos tiempos de banalidad.